In november 2019 zijn de deuren van DomusDela geopend, samen met het "Hotel MariënHage" en "Brasserie Rita" is het nieuwe Mariënhage. Wat lang een klooster was is nu een plek van ontmoeten en verbinden. De geschiedenis van deze plek gaat terug tot 1100. Rond deze tijd werd er op en zandkop in het beekdal van de Dommel een kasteel gebouwd, welke als naam "Ten Hage" kreeg. Ten Hage betekend "omheinde plek", het kasteel wordt omringt door een dubbele gracht. Op een motte (een door mensen opgeworpen metershoge heuvel) is een houten woontoren gebouwd welke rond 1200 wordt vervangen door een bakstenen exemplaar.

De kloostertuin van MariënHage ligt hoger dan de omgeving, dit is het restant van de middeleeuwse Motte.

De aanwezigheid van het "Mottekasteel Ten Hage" heeft vermoedelijk een belangrijke rol gespeeld bij het verkrijgen van stadsrechten voor Eindhoven in 1232. Het gezag over de stad wordt vanaf dat moment verdeeld over de "Hertog van Brabant" en de "Heer van Cranendonk" welke in het kasteel Ten Hage woonde. In 2002 zijn bij opgravingen bij de Catharinakerk het skelet van een 10-jarige jongen opgegraven, welke de naam "Marcus van Eindhoven" kreeg. Vermoedelijk heeft Marcus omstreeks 1300 in het kasteel Ten Hage gewoond. Vanaf 1368 komen alle rechten over Eindhoven in handen van de Heer van Cranendonk en Eindhoven. In 1420 laat Jan van Schoonvorts, de Heer van Cranendonk, een nieuw kasteel binnen de stadsmuren bouwen, op 200 meter afstand van Ten Hage. Dit nieuwe kasteel dient als vervanging voor Ten Hage.

Stichting Klooster

In 2018 is een oude muur van de kerk uit 1420 tevoorschijngekomen na het verwijderen van een nieuwere muur die hiervoor was geplaatst.

De heer Jan van Schoonvorst schenkt zijn oude kasteel in 1420 aan vijf asprirant kloosterlingen, zij besluiten er te gaan leven volgens de regels van Windesheim (een congregatie van Augustijner koorheren). Het klooster krijgt de naam "Onser Lieven Vrouwe op die Haghe", maar zal in de volksmond "MariënHage" of nog steeds "Ten Hage" genoemd worden. Vanaf 1424 wordt het klooster een besloten klooster en in 1433 wordt de kloosterkerk, die zich aan de zuidkant van de Motte bevindt, ingewijd. In de jaren hierna zal het klooster een indrukwekkende bibliotheek met handgeschreven boeken krijgen. In 1487 blijkt uit een inventars dat het de rijkste bibliotheek van alle Nederlandse kloosters is. Ook worden diverse boeken in MariënHage geschreven, de bekendste is de wereldkroniek "Florarium temporum" van Nicolaus Clopper uit 1472. In de jaren die hierop volgen wordt Eindhoven diverse keren aagevallen, het klooster blijft iedere keer ongedeerd. Op 26 juli 1543 valt Maarten van Rossum de stad binnen, de hele stad wordt leeggeroofd en de bewoners gevangen en gemarteld. MariënHage kan plunderingen voorkomen door een brandschat te betalen. In 1581 moeten de monniken toch het klooster verlaten en vluchten naar Den Bosch nadat het klooster in brand is gestoken. De uitgebreide bibliotheek is ondertussen verspreid geraakt door Europa.

Het herstelde gedeelte uit 1628 is gespaard gebleven en zal blijven bestaan.

In 1628 wordt het klooster gedeeltelijk hersteld en in 1629 komen de monniken weer terug waarna ze weer snel worden verdreven door protestanten. In 1636 worden alle geestelijken in de "Meierij van 's-Hertogenbosch'" verbannen door de staat, maar die van MariënHage mochten blijven doordat ze armenzorg en onderwijs gaven. De laatste 3 kloosterlingen vertrekken in 1688 definitief uit MariënHage. Het klooster wordt hierna voor diverse doeleinden gebruikt, zoals een graanschuur voor het Franse leger in 1794, een katoendrukkerij in 1803, een fabriek voor wol en katoen in 1816 en van 1832-1833 wordt MariënHage gebruikt als cholerahospitaal.

Nieuw Klooster

In december 1890 zien de paters Augustijnen kans het klooster te kopen en de eerste paters vestigen zich er in maart 1891. Ze beginnen aan de wedeopbouw van het klooster. Van 1897 tot 1898 wordt de Paterskerk gebouwd, van deze kerk valt het 5 meter hoge Heilig Hartbeeld (welke bijnaam "Jezus Waaghals" heeft) op de spits goed op. Vanaf 1898 wordt met de middelbare school "Gymnasium Augustinianum" gestart. De laatste resten van de oude kloosterkerk worden in 1916-1917 gesloopt. in 1917 en van 1924-1925 worden verschillende uitbreidingen van het internaat gerealiseerd langs de Kanaalstraat. Ook wordt er een studentenkapel gebouwd. In 1935-1936 wordt een nieuwe vleugel van het klooster aan de Augustijnendreef gebouwd. De oude bibliotheek wordt uiteindelijk in 1995 gesloopt om een nieuwe grotere bibliotheek te bouwen, welke in 1996 klaar is.

De binnenplaats van het voormalige Gymnasium Augustinianum in 2015.

Gymnasium Augustinianum

Doordat de school op het terrein bleef groeien, waren er in 1953 plannen voor uitbreiding. Doordat dit niet meer mogelijk was op het huidige terrein, is besloten de school te verhuizen naar de Geldropseweg. De bouw begon op 1 april 1958 waarna van 15 t/m 26 augustus 1959 de verhuizing plaatsvond. De nieuwe school bevatte een kapel, internaat en klooster. In de opvolgende jaren bleef de school doorgroeien. Vanaf 1966 werden ook meisjes toegelaten op de school en ging de groei extra hard. In deze periode groeide de school naar 1200 leerlingen tegen 450 in 1960. In 1968 werd het internaat opgeheven, deze bleef in beheer van de Augustijnen die deze vleugel verhuurde aan diverse opleidingsintituten. Nadat in 1976 het bestuur van de school over werd gedragen aan de "Stichting voor Katholiek Onderwijs Augustinianum", keerde de laatste pater die nog verbonden was aan de school pas in 1979 terug naar MariënHage. Pas veel later zouden de internaats- en kloostervleugel ter beschikking komen voor de school. De kapel en tennisbanen zijn in 1989 gesloopt en op deze plaats is een woonwijk gebouwd. Sinds het schooljaar 2017-2018 is het Augustinianum gehuisvest in een fonkelnieuw gebouw aan de Dirk Boutslaan, het nieuwe gebouw is gebouwd op de oude sportvelden van de school.

Het laatste gebouw van het Augustinianum.

Einde van het klooster

Wegens hun hoge leeftijd en kleine aantal zijn de paters in 2006 gestopt met pastorale zorg in de Paterskerk. De kerk hoorde vanaf 6 mei 2006 bij de "Binnenstadsparochie" te Eindhoven. Aangezien er geen nieuwe aanwas van Paters het klooster inkwam, werd in 2013 door de overgebleven paters besloten om een nieuwe bestemming voor Mariënhage te zoeken. Samen met de gemeente werd gekeken naar een herbestemming die in de stad paste en waarbij de geschiedenis behouden kon blijven. In 2017 nam de coörporatie DELA het complex over en zijn de laatste paters van de Orde van de Augustijnen vertrokken uit het klooster.

Het oude klooster.

Nieuwe bestemming

De inrichting van de Knoop is is minimalistisch en strak waardoor het nieuwe deel duidelijk anders is dan de historische delen van het complex.

Met het thema "Ontmoeten en verbinden" wil de DELA Met DOMUSDELA een nieuw en open karakter aan het complex geven. Van 2017 tot eind 2019 is de kerk samen met de school compleet verbouwd, het klooster zelf zal later aan de beurt zijn. De school is verbouwd tot hotel en conferentieruimtes. Waar de oude gebouwen vroeger verbonden waren, is nu een compleet nieuwe en meer open verbinding gemaakt, genaamd "De knoop". De knoop verschilt in architectuur doordat deze compleet wit is uitgevoerd, hierdoor is direct duidelijk dat dit een nieuw verbindingstuk is. Via deze knoop zijn de verschillende delen van het complex te bereiken, ook zit hier aan meerdere kanten van het gebouw een nieuwe ingang met een opener karakter. Tegenwoordig kan je het complex vrij bezoeken, direct bij de ingang in de knoop is een nieuwe brasserie te vinden met uitzicht op de binnenplaats.

Vernieuwde binnenplaats met De knoop duidelijk zichtbaar.

Ceremoniehuis

Vanuit de kerk is de straat zichtbaar, ook van buiten kunnen mensen tegenwoordig naar binnen kijken.

Zowel de kerk als de studentenkapel zijn verbouwd naar "Ceremoniehuis". In deze ruimtes kunnen tegenwoordig meetings, evenst en rouw- of trouwceremonies worden gehouden. Het verbouwen van deze ruimtes was niet makkelijk, de vroegere "kerkelijke" geloofsuitingen moesten eruit worden gehaald maar de geschiedenis van het gebouw moest wel in takt blijven. In samenspraak met de Van Abbestichting is tot een mooi resultaat gekomen. Het oude hoogaltaar is uit de kerk gehaald zodat ook andere gelovigen zich hier thuis voelen. Het altaar is verplaatst naar het hotelgedeelte waar het vanaf meerdere verdiepingen zichtbaar is. Zo blijft de geschiedenis van het complex in ere. Over de biechtstoelen werden de 2 partijen het in eerste instantie niet eens, hier moest zelfs de rechter bij te pas komen. Voordat de rechter een uitspraak kon doen zijn de Van Abbestichting en de DELA tot een compromis gekomen. De biechtstoelen zijn uiteindelijk verwijderd en vervangen door ramen, zodoende heeft de kerk een meer open karakter gekregen.

Het interieur van de kerk.

Horeca

In de oude school is op 2 plaatsen een horecagelegenheid geplaatst. Via de Knoop is Brasserie Rita te bereiken, vanuit hier is ook gelijk de binnenplaats te bereiken. Vanuit een moderne uitbouw kan je heerlijk genieten van een drankje uitkijkend op de binnenplaats. Aan de overkant van de binnenplaats zal in 2020 ook een horecagelegenheid openen, onder de voormalige studentenkapel zit nog een ruimte welke vroeger de "Refter" werd genoemd. Deze ruimte is tijdens de verbouwing als kantine voor het bouwpersoeel gebruikt en wordt momenteel opgeknapt zodat hier een horecagelegenheid kan komen.

Vanuit de binnenplaats is de dommeltuin te bereiken, er zijn nog plannen om een brug aan te leggen over de dommel zodat het voormalige NRE-terrein te bereiken is. Vanuit de dommeltuin kan je het oude stuk van het klooster bekijken, het gedeelte van het klooster met de muurankers uit 1628 (herstelperiode) is hier zichtbaar. In het kloostergedeelte zit nu nog tijdelijke huur, hier zitten vooral mensen die begeleid moeten wonen in. De ontwikkeling van het kloostergedeelte volgt pas over een paar jaar.

Brasserie Rita.

In 2019 is er een nieuw hoofdstuk aan de bewogen geschiedenis van MariënHage toegevoegd. Het complex is tegenwoordig beschermd en zal nog lang blijven bestaan. Een belangrijk stuk van de geschiedenis van Eindhoven zal ook in de toekomst zichtbaar blijven.

De studentenkapel, ingericht voor een viering voor kerst.

Jasper Scheffers, December 2019